مقایسه خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی‌شناسی خاک‌های شالیزاری منطقه نورآباد ممسنی و اراضی بکر مجاور (استان فارس)

برنج مهمترین منبع غذایی برای بیش از 50 درصد از جمعیت جهان است. شالیزارها وسیع¬ترین اراضی غرقاب در سطح جهان می¬باشند که تحت تاثیر فعالیت¬های انسان قرار می¬گیرند. عملیات کشت برنج و به ویژه شرایط غرقاب بر ویژگی¬های خاک در دراز¬مدت اثر دارد. این مطالعه به منظور بررسی این اثرات بر ویژگی¬های فیزیکوشیمیایی و کانی¬شناسی رس در دو منطقه¬ از شهرستان ممسنی در استان فارس و مقایسه با اراضی بکر مجاور صورت گرفت. نتایج نشان داد که کشت طولانی¬مدت برنج موجب افزایش معنی¬دار میزان کربن آلی، آهن و منگنز عصاره¬گیری¬شده با اگزالات ( Feo و Mno) و کاهش معنی¬دار میزان pH و آهن و منگنز عصاره¬گیری¬شده با دی¬تیونات (Fed و Mnd) شده¬است. تغییر معنی¬داری در میزان کل این دو عنصر مشاهده نشد. نتایج کانی¬شناسی رس نشان داد که کشت برنج به ویژه منجر به کاهش زیاد در میزان کانی پالیگورسکیت و افزایش اسمکتیت شده¬است. تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) نیز بیانگر کاهش طول کریستال¬های پالیگورسکیت از 2 تا 3 میکرومتر در کاربری بکر به حدود 5/0 میکرومتر در کاربری شالیزاری احتمالاً در نتیجه تخریب فیزیکی و یا تغییر شکل به اسمکتیت بود.